เหตุการณ์ระทึกขวัญ (คนอื่น)

เมื่อวานระหว่างกำลังสั่งก๊วยเตี๋ยวกิน เกิดเหตุการไม่คาดฝันหม้อแปลงระเบิด (เรียกระเบิดแล้วกัน ไม่รูจะเรียกอะไร มันไม่มีเสียงตูมตาม แค่เกิดการสป๊าก แล้วมีประกายไปออกมา) ทำให้ไฟดับเป็นหย่อมๆ ได้ยินเสียงเอะอะโวยวาย ทำไมบ้านโน้นดับ บ้านนี้ไม่ดับบังเอิญร้านที่ผมกินมันดับ คนขายมัวแต่เอะอะด้วยความไม่เข้าใจ ระแวกร้านเธอดับไปสามร้านรวมถึงร้านเธอด้วย มันไม่ได้ดับทั้งหมด มันไม่มืด แต่ก็ทำให้ผมต้องรอกินก๊วยเตี๋ยวนานขึ้นอีกอึดใจ ก่อนเธอจะคิดได้ว่าควรจะขายของก่อน อาการดับแบบนี้ไม่ค่อยเกิดที่บ้าผมเท่าไหร่ เพราะถ้าดับ มันจะดับเป็นวงกว้างพอสมควร อาจจะทั้งซอย หรือไม่ก็ทั้งตลาด ผมไม่ได้สงสัยหรอก ว่าทำไมมันไม่ดับทั้งหมด จริงๆ แล้วมันก็จะดับเฉพาะบ้านไหนที่บริโภคไฟจากหม้อแปลงตัวนั้นแหละครับ ไม่มีผลกับระบบโดยรวม เหมือนท่อประปาแตก บ้านที่รับน้ำหลังจากจุดที่แตก ก็จะได้รับผลกระทบ หม้อแปลงทำหน้าที่ปรับเปลี่ยนแรงดันของกระแสไฟฟ้าครับ ระบบส่งพลังงานด้วยสายไฟ จะมีหม้อแปลงเป็นหัวใจที่สำคัญทีเดียวครับ แล้วทำไมต้องแปลงไฟไปๆ มาๆ มันเป็นเรื่องของการคงสภาพของพลังงานครับ สายไฟที่เราเห็นอยู่บนยอดเสาสูงๆ จะมีแรงดัน ถึง 115,000 volts เชียวนะครับและอาจจะมากกว่านั้นในระบบสายส่งบางประเภท ส่วนเจ้าพวกที่บนยอดเสาร์ในเมืองก็อยู่ที่ 22,000 volts แต่พอมาอยู่ในบ้านเราแล้วมันก็เหลือ 220 volts ตามมาตรฐานอของบ้านเรา (ในบางประเทศก็อยู่ที่ 110v) แล้วมันลดการสูญเสียพลังงานยังไง? พลังงานมันเกิดจากการเคลื่อนที่ของกระแสไฟฟ้าครับ แล้วก็เคลื่อนที่ภายในสายส่ง มันก็มีพลังงานสูญเสียอันเนื่องมากจากความต้านทานของสายส่ง ความต้านทานมากหรือกระแสมาก ก็จะทำให้เกิดการสูญเสียพลังงานมาก การลดการสูญเสียก็ทำได้โดยการลดอย่างใดอย่างนึง กานลดความต้านทานภายในสายเป็นเรื่องสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายครับ เค้าก็เลยเลือกลดกระแสให้มันไหลน้อย ในระบบไฟฟ้าพลังงานไฟฟ้าเกิดมาก การคูณกันของกระแสกับแรงดัน ดังนั้นถ้าเราเพิ่มแรงดันให้มาก กระแสมันก็จะน้อย เนื่องจากพลังงานมันเท่าเดิมครับ ตอนนี้แหละครับ เจ้าหม้อแปลงที่ว่ามันอยู่ในส่วนนี้แหละครับ

สังเกตไหมครับว่าสายที่มันอยู่บนเสาร์ไฟฟ้า มันมี 3 เส้น? ปกติไฟมันจะส่งกันไปเป็น 3 เฟส และ 1 กราว เครื่องใช้ไฟฟ้าเรามันต้องการ 220v ก็จะเอาเฟสใดเฟสนึงจับคู่กับกราว ก็จะได้แรงดัน 220v แต่ก็มีพวกเครื่อจักรใหญ่ๆ อาจจะต้องการใช้ทั้งสามเฟสเลยก็มีครับ

ผมร่ำเรียนมาโดยตรงด้านนี้แต่ก็ยังไม่เคยทำงานเกียวกับมันเลย มันเป็นอะไรที่เปลี่ยนแปลงน้อยมาก ผมเคยคิดด้วยซ้ำว่าไฟฟ้ามันมีอะไรวะ ไม่มอเตอร์ ก็หม้อแปลง ตั้งแต่ยุกต์ไหนๆ มันก็เป็นของมันอยู่อย่างนี้ อาจจด้วยความใหญ่ของระบบ ทำให้การเปลี่ยนแปลงเกิดน้อย เหมือนช้างที่ดูเชื่องช้ากว่าหนู เรื่องมันเป็นเรื่องยากและซับซ้อนเหมือนกัน บางทีคุณไม่จำเป็นต้องรู้เรื่องพวกนี้หรอกครับ ผมคงไม่บ่นถึงเหมือนกัน ถ้าเพียงเพราะผมไม่ได้เรียนวิชาที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องพวกนี้ ทุกวันนี้เป็นผู้ใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างเดียวครับ อะไรๆ มันอาจจะเปลี่ยแปลงไปจากสิ่งที่ผมเคยเรียนแล้วก็เป็นได้ บางทีได้พูดถึงมันบ้างก็รู้สึกดี วันก่อนเจอเพื่อน ทักมันคำแรกเลยกะให้มันประทับใจ "มึงตัดผมแล้วเหรอวะ" มันบอก "กูตัดมาเป็นอาทิตย์แล้ว วันนั้นเจอมึง ก็ตัดแล้วมึงไม่ได้สังเกตุเหรอวะ" หึหึ ที่เล่ามาทั้งหมด ไม่จำเป็นต้องใส่ใจหรอกครับ บางครั้งสิ่งที่ทำไปมันก็ไม่ได้ผลอย่างที่คิดหรอก :P